Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Gemeenteblad
Raadsvoordracht
R
1
Jaar
2008
Vergaderdatum
25/26 juni 2008
Afdeling
1
Agendapunt
34
Nummer
278
Publicatiedatum
18 juni 2008
Onderwerp
Kennisneming van het investeringsprogramma en beschikbaarstelling van een
voorbereidingskrediet voor het Amsterdam Metro System (AMSYS).
Aan de gemeenteraad
Op grond van het hiernavolgende stellen wij u voor, het volgende besluit te nemen:
De gemeenteraad van Amsterdam
Gezien de voordracht van burgemeester en wethouders van 20 mei 2008,
Besluit:
I
kennis te nemen van:
1. een investeringsprogramma AMSYS (Amsterdam Metro System) in nieuw
metromaterieel voor de Noord/Zuidlijn en het bestaande metronet, nieuwe
systemen voor trein- en spoorbeveiliging (Signalling & Control) en
exploitatievoorzieningen, met een begroting van globaal € 700 miljoen
(prijspeil 2007) voor de periode 2007 t/m 2015;
2. de aantekening dat de globale begroting uiterlijk begin 2009 is uitgewerkt en
onderbouwd, inbegrepen een uitwerking van risico’s en risicobeheersing
conform de nieuwe regeling Risicovolle projecten;
3. het feit dat:
– over de eigendomsvraag van Activa BV – het bedrijf dat strategische OV-
bezittingen beheert, waaronder metrotreinen – in het Convenant
Verzelfstandiging GVB uit maart 2007 afspraken zijn gemaakt;
– de Stadsregio Amsterdam het recht heeft om de gemeente gemotiveerd te
verzoeken de aandelen in Activa BV over te nemen van GVB Holding NV
vóór het einde van de huidige concessieperiode, als dat om redenen van
een eerlijk speelveld voor een openbare aanbesteding van de
Amsterdamse OV-concessie noodzakelijk wordt geacht;
4. het Afsprakendocument tussen de Stadsregio Amsterdam en de gemeente
over het Project AMSYS, waarin nadere afspraken zijn gemaakt over
financiële garanties voor het voorbereidingskrediet, informatievoorziening over
het project en eventuele geschillen;
II beschikbaar te stellen een voorbereidingskrediet van € 25 miljoen voor ongeveer
de helft van de kosten van voorbereiding, advies en toezicht van het
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
2
investeringsprogramma AMSYS.
Burgemeester en wethouders van Amsterdam
H. de Jong, secretaris
M.J. Cohen, burgemeester
Toelichting (bestuurlijke context)
De inhoud van deze raadsvoordracht is als volgt:
1. Inleiding
2. Organisatie en rolverdeling
3. Beleidsmatige uitgangspunten
4. Projectomschrijving
5. Planning op hoofdlijnen
6. Financiën en dekking
7. Risicobeheersing en financiële verantwoording
8. Samenvatting
1. Inleiding
Met de komst van de Noord/Zuidlijn heeft Amsterdam een voor Europese begrippen
middelgroot metronetwerk. Dit metronetwerk verbindt de grote knooppunten CS, Zuid,
Bijlmer en Sloterdijk. Het Amsterdamse metronet moet zorgen voor voldoende
capaciteit om tegemoet te komen aan een groeiend aantal gebruikers, van ca
300.000 per dag in 2006 tot naar verwachting 625.000 per dag in 2020 (cijfers:
Amsterdamse OV-visie/Metronetstudie november 2007). Dat is meer dan een
verdubbeling in relatief korte tijd. Daarmee vormt de metro in toenemende mate de
ruggengraat van het Amsterdamse en regionale openbaar vervoer.
De geplande oplevering van de Noord/Zuidlijn in 2015 maakt het noodzakelijk dat de
voorbereidingen voor de investeringen in de exploitatie van deze lijn nu van start
gaan. Het is van groot belang dat een publieke investering in een metrolijn van ruim
€
2 miljard bij oplevering op een efficiënte wijze in exploitatie gaat, en direct
maatschappelijk en economisch rendement oplevert. De treinen en de exploitatie-
voorzieningen voor de Noord/Zuidlijn dienen daarom op tijd te worden besteld.
Tegelijkertijd hebben de metrotreinen op de Oostlijn en (deels) Ringlijn het einde van
hun levensduur van ca 30 jaar bereikt. Extra onderhoud houdt deze treinen nog in
bedrijf, maar vervanging ervan is urgent. Er is gekozen voor een familieconcept van
metrotreinen in Amsterdam.
Naast de metrotreinen, kennen de investeringen in de exploitatie van Noord/Zuidlijn
nog meer samenhang met het bestaande metronet, namelijk op het vlak van trein- en
spoorbeveiliging (Signalling & Control) en voor exploitatievoorzieningen zoals de
onderhoudswerkplaats en opstelterreinen. Om deze samenhang te waarborgen en
belangrijke kostenbesparingen in de voorbereiding, aanbesteding, contractering en
exploitatie te bereiken, worden de werkzaamheden gebundeld in één project: AMSYS
(Amsterdam Metro System).
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
3
2. Organisatie en rolverdeling
Het investeringsprogramma AMSYS moet een bijdrage leveren aan een robuust en
hoogwaardig Amsterdams metrosysteem. Het project combineert verschillende type
werkzaamheden, die formeel onder verschillende verantwoordelijkheden vallen:
•
Vervanging van bestaande strategische activa (Oostlijn-materieel en
aanpalende strategische activa);
Dit is formeel de verantwoordelijkheid van Activa BV – nu onderdeel van GVB
Holding NV – dat ervoor dient te zorgen dat de huidige en toekomstige
vervoerders over adequaat materieel kunnen beschikken om de
vervoersconcessie uit te voeren;
•
Aanschaf van nieuwe strategische activa (uitbreiding met Noord/Zuidlijn-
materieel en aanpalende strategische activa);
Dit is een taak die formeel nog niet is ondergebracht in Activa BV;
•
Infrastructurele voorzieningen, zoals systemen voor Signalling & Control
(trein- en spoorbeveiliging);
Infrastructuurprojecten en infrastructuur gebonden systemen vallen onder
verantwoordelijkheid van de gemeente.
Ondanks het bovengenoemd onderscheid in verantwoordelijkheden, bestaan er
goede overwegingen om de verschillende werkzaamheden in één project te
bundelen, namelijk:
•
Het waarborgen van de sterke inhoudelijke samenhang tussen de
investeringen;
•
Het bundelen van in Nederland schaarse kennis en kunde in één
projectorganisatie;
•
Het bereiken van significante kostenbesparingen in projectvoorbereiding,
aanbesteding, contractering met de industrie, uitvoering en exploitatie
(decennia lang).
Aldus zijn er sterke argumenten voor het onderbrengen van de werkzaamheden in
één project, los van de vraag waar de verantwoordelijkheden in eerste instantie
liggen. Onderzocht is welke van de navolgende drie partijen het
investeringsprogramma het beste zou kunnen uitvoeren, te weten de Stadsregio
Amsterdam, GVB/Activa BV of de gemeente/DIVV:
A. De Stadsregio
is de vervoersautoriteit voor de regio en beheert en verdeelt de
BDU-gelden voor de exploitatie van het OV. De Stadsregio kan volgens haar
reglement echter geen uitgaven activeren ten laste van de toekomstige
exploitatie. Dit beperkt de mogelijkheden voor de Stadsregio om zelf
grootschalige investeringen te doen. Dat neemt niet weg dat de Stadsregio als
vervoersautoriteit en subsidieverlener voor het OV een belangrijke partij is in
het project;
B.
GVB
bereidt zich voor op een aanbesteding van het Amsterdamse OV per
2012. Daartoe is GVB per 1 januari 2007 verzelfstandigd, en is
Activa BV
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
4
opgericht als afzonderlijke entiteit voor het beheer van strategische activa
zoals rollend materieel, terreinen, garages, werkplaatsen en overige
kapitaalintensieve bedrijfsmiddelen. Hiermee worden vervoer en strategische
bezittingen bewust van elkaar gescheiden. Het eigendom van strategische
activa hoort naar haar aard thuis binnen Activa BV (voor dat doel heeft is
Activa BV immers opgericht), maar voor de andere investeringen, bijvoorbeeld
in infrastructurele voorzieningen, geldt dat niet. Daarom ligt het niet voor de
hand om in de huidige voorbereidingsfase het geïntegreerde project AMSYS
bij Activa BV onder te brengen;
C.
De Gemeente/DIVV
is eigenaar van de OV-infrastructuur in Amsterdam en –
na de zogeheten terugklap, dat is de eventuele overheveling van Activa BV
vanuit de GVB Holding naar de gemeente – beoogd eigenaar van Activa BV
voordat een aanbesteding plaatsvindt van de Amsterdamse concessie per
2012. Omdat de Stadsregio volgens haar regelgeving niet in staat is grote
investeringen langdurig te activeren, is de Gemeente bereid om – met
financiële garanties van de Stadsregio – dit voor wat betreft de strategische
activa te doen via Activa BV. Daartoe heeft de Gemeente bij de
verzelfstandiging van GVB een leningfaciliteit aan Activa BV beschikbaar
gesteld.
Gegeven bovenstaande overwegingen, is de Gemeente/DIVV door Stadsregio en
GVB/Activa BV gevraagd om het investeringsprogramma AMSYS te organiseren en
uit te voeren. Daarmee valt projectbureau AMSYS onder de Directeur van de dienst
Infrastructuur Verkeer en Vervoer (DIVV) van de gemeente Amsterdam.
De verdeling van taken en bevoegdheden is als volgt:
A. Stadsregio Amsterdam
De Stadsregio Amsterdam is formeel bevoegd als vervoersautoriteit voor de
regio. Zij is verantwoordelijk voor:
?
Het verlenen van de vervoersconcessie en het formuleren van de
operationele doelstellingen in de concessie voor het metrovervoer
(frequenties, betrouwbaarheid, bedieningstijden enzovoorts);
?
Het veiligstellen dat de vervoerder die de (metro)concessie verleend
krijgt, het metromaterieel en de overige voorzieningen gebruikt;
?
Bekostiging, onder voorwaarden van bestaande convenanten en
subsidieregelingen, van de (kapitaallasten van de) investeringen;
?
Het verlenen van toestemming tot gunning van de
investeringsprojecten.
B. GVB/Activa BV
GVB en Activa BV hebben twee verschillende rollen:
?
GVB
is betrokken als adviseur en brengt kennis in over de exploitatie;
?
Activa BV
is in eerste instantie verantwoordelijk voor de tijdige vervanging
van het verouderde metromaterieel op de Oostlijn. Zij dient ervoor te
zorgen dat de huidige en toekomstige vervoerders over adequaat rollend
materieel en bijbehorende voorzieningen kunnen beschikken om de
vervoersconcessie uit te voeren. Ook draagt zij de verantwoordelijkheid
voor het onderhoud van de activa.
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
5
C. Gemeente/DIVV
De Gemeente Amsterdam (DIVV) heeft de volgende taken:
?
Opdrachtgever voor de ontwikkeling en uitvoering van het
investeringsprogramma van AMSYS;
?
Eindverantwoordelijke voor de oplevering van een goed werkende
Noord/Zuidlijn als onderdeel van een geïntegreerd hoogwaardig
Amsterdams metrosysteem;
?
Eigenaar en beheerder van infrastructuur en systemen;
?
Voor de strategische activa zoals het rollend materieel en daaraan
gerelateerde kapitaalgoederen (terreinen, gebouwen, werkplaatsen)
loopt het eigenaarschap via Activa BV. Over de eigendomsvraag van
Activa BV zijn in het Convenant Verzelfstandiging GVB uit maart 2007
afspraken gemaakt;
?
De Stadsregio heeft het recht om de Gemeente gemotiveerd te
verzoeken de aandelen in Activa BV vóór het einde van de huidige
concessieperiode van GVB Holding NV over te nemen als dat om
redenen van een eerlijk speelveld voor een aanbesteding van de
Amsterdamse OV-concessie noodzakelijk wordt geacht;
?
Budgethouder voor het project.
De gemeente doet waar nodig de (voor)financiering voor de investeringen.
Hiervoor wordt de leningfaciliteit gebruikt die de gemeente bij de
verzelfstandiging van GVB aan Activa BV beschikbaar heeft gesteld. De
gemeente is, met voldoende financiële garanties van de Stadsregio, bereid
deze financiering via Activa BV te doen.
De bestuurlijke verantwoordelijkheid en opdrachtgeverschap voor de uitvoering van
het project AMSYS ligt bij de wethouder Verkeer en Vervoer van de Gemeente
Amsterdam. De bestuurlijke verantwoordelijkheid en opdrachtgeverschap voor de
Amsterdamse vervoersconcessie, en de daarmee samenhangende controle op de
tijdige investeringsplannen in OV-voorzieningen ligt bij de portefeuillehouder
Openbaar Vervoer in het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio.
Voor afstemming, coördinatie en voorbereiding van bestuurlijke besluitvorming is de
Stuurgroep AMSYS opgericht. Deze Stuurgroep bestaat uit directieleden van de
Stadsregio Amsterdam (voorzitter), DIVV en de projectbureaus Noord/Zuidlijn en
AMSYS. GVB/Activa BV is – eveneens op directieniveau – betrokken als adviseur.
3. Beleidsmatige uitgangspunten
Het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio heeft in 2005 en de Gemeenteraad van
Amsterdam heeft op 13 december 2006 ingestemd met het Strategisch Programma
van Eisen Metromaterieel. Vervolgens heeft de dienst IVV in 2007 twee
beleidsdocumenten op het gebied van Openbaar Vervoer gepresenteerd, te weten de
Amsterdamse OV-visie en de Metronetstudie. Deze documenten zijn in maart 2008
bestuurlijk vastgesteld en dienen als input voor de regionale OV-visie die wordt
opgesteld door de Stadsregio. Deze visie geldt voor de periode 2020/2030 en wordt
in het voorjaar van 2008 door de Stadsregio vastgesteld.
De visies en beleidskeuzes uit genoemde documenten worden voor wat betreft de
metro verder uitgewerkt in een Operationeel Concept Metro Amsterdam (OCM) dat
mede richtinggevend is voor investeringen in het metrosysteem tot aan 2020 en voor
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
6
de metroparagraaf in de toekomstige OV-concessies. Dit OCM onderzoekt het
toekomstig metronetwerk, de lijnvoering van de metrolijnen, de frequenties en
bedieningstijden, de samenstelling van de voertuigen, de mate van automatisch rijden
en het migratiepad naar het toekomstbeeld. Het OCM wordt opgesteld onder regie
van de Stadsregio. Naar verwachting wordt de Gemeenteraad hierover in het najaar
van 2008 nader geïnformeerd.
4. Projectomschrijving
De opdracht van het projectbureau AMSYS is het ontwikkelen en realiseren van een
investeringsprogramma dat bijdraagt aan een hoogwaardig Amsterdams
metrosysteem. Dit programma wordt uitgevoerd vanuit het perspectief van de
(toekomstige) reiziger – AMSYS overlegt onder meer met de Reizigers Adviesraad
(RAR) – de exploitant en de beheerder. Het AMSYS-programma loopt ongeveer een
jaar langer door dan de oplevering van het bouwproject Noord/Zuidlijn om zorg te
dragen voor de integrale systeemtest, het proefrijden en daadwerkelijk in exploitatie
nemen van de Noord/Zuidlijn.
Projectbureau AMSYS voert in hoofdlijn twee soorten werkzaamheden uit:
A. Het uitvoeren van een samenhangend investeringsprogramma in het
Amsterdamse metrosysteem (metrovoertuigen, systemen voor Signalling &
Control en exploitatievoorzieningen). Deze investeringen betreffen zowel de
NZL als het bestaande metronet;
B. Systeemintegratie, proefrijden en inbedrijfstelling van de NZL. AMSYS is
verantwoordelijk voor de inbedrijfstelling van de NZL als onderdeel van het
Amsterdamse metrosysteem.
Het investeringsprogramma onder punt A. omvat drie projectgroepen:
1. Metrotreinen M5/M6
AMSYS draagt zorg voor de voorbereiding, Europese aanbesteding,
onderhandeling, contractering, afname en testfase van een familie van nieuwe
metrotreinen voor het Amsterdamse metronet. De aanbesteding omvat de
vervanging en groei van de 30 jaar oude vloot van metrotreinen die rijden op
de Oostlijn (serienaam M5), en het nieuwe metromaterieel voor de
Noord/Zuidlijn (serienaam M6).
Deze familie van metrotreinen is zoveel als mogelijk gestandaardiseerd om
redenen van efficiency in voorbereiding, aanschaf en onderhoud. Daarnaast
biedt een familieconcept belangrijke voordelen in de exploitatie.
In de aanbesteding wordt een optie opgenomen voor eventuele uitbreiding van
de M6-serie met het oog op de verlenging van de Noord/Zuidlijn naar
Amstelveen.
2. Systemen voor Signalling & Control
Systemen voor Signalling & Control (trein- en spoorbeveiliging) vormen het
zenuwcentrum van de exploitatie van het metrobedrijf. De systemen zijn van
belangrijke betekenis voor de vervoersprestatie, veiligheid en het
serviceconcept.
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
7
Een recent uitgevoerde strategiestudie wijst uit dat de systemen voor
Signalling op het bestaande metronet binnen ca 7 jaar zouden moeten worden
vernieuwd en dat er goede argumenten zijn om dat in combinatie met de
nieuwe systemen van de Noord/Zuidlijn te doen. Op dit moment wordt een
plan van aanpak uitgewerkt dat voorziet in een geïntegreerde aanpak van de
Signalling op de Noord/Zuidlijn en op het bestaande metronet, onder de
verantwoordelijkheid van projectbureau AMSYS.
De strategiestudie geeft ook aan dat tenminste voor semi-automatische
treinsturing moet worden gekozen. Eventuele varianten voor volledig
automatische (bestuurderloze) exploitatie, ofwel op de Noord/Zuidlijn ofwel op
termijn op het gehele metronet, worden in een afzonderlijke studie nader
uitgewerkt en maken onderdeel uit van het Operationeel Concept Metro.
3. Exploitatievoorzieningen
Naast de twee hoofdgroepen van investeringen (metrotreinen en
beveiligingssystemen) is een derde groep van activiteiten geformuleerd. Deze
groep omvat voornamelijk alle overige voorzieningen die nodig zijn om de
Noord/Zuidlijn in exploitatie te kunnen nemen, maar geen onderdeel uitmaken
van de scope van het bouwproject Noord/Zuidlijn. Deze voorzieningen vormen
een aanvullend programma om een hoogwaardige exploitatie van de
Noord/Zuidlijn veilig te stellen.
De exploitatievoorzieningen worden op hun beurt verdeeld in drie
deelgroepen:
a) Materieelgebonden exploitatievoorzieningen
Dit zijn voorzieningen die een directe relatie hebben met de nieuwe
serie M5/M6-metrotreinen. Een voorbeeld is de materieelwerkplaats in
Diemen die geschikt moet worden gemaakt voor onderhoud van een
nieuwe generatie metrotreinen met moderne elektrische - en
computersystemen. Ook zijn bouwkundige en spoortechnische
aanpassingen nodig in verband met de grotere lengte van de nieuwe
metrotreinen (zogenoemde 6-bakstreinen van in totaal ca 116 meter).
b) Stationsgebonden exploitatievoorzieningen
Deze voorzieningen zijn gerelateerd aan de exploitatie op de stations
van de Noord/Zuidlijn. Voorbeelden zijn de verkoopautomaten voor de
OV-chipcard, toegangspoortjes, systemen voor reizigersinformatie en
camera’s.
c) Infrastructuurgebonden exploitatievoorzieningen
Deze groep omvat (mogelijke) aanpassingen aan de infrastructuur van
de Noord/Zuidlijn om redenen van een goede exploitatie. Voorbeelden
hiervan zijn aanpassingen aan de eindspoor voorzieningen en de
bereikbaarheid daarvan voor operationeel personeel, en mogelijke
aanpassingen aan de toegang van station Zuid in de fase vooraf aan
het Zuidas-dok.
Naast de genoemde projectgroepen onder punt A. heeft AMSYS de
verantwoordelijkheid voor de integrale systeemtesten van en het proefrijden met
treinen op de Noord/Zuidlijn, evenals de inbedrijfstelling van de Noord/Zuidlijn als
onderdeel van het metrosysteem Amsterdam (punt B.)
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
8
De eindverantwoordelijkheid voor de systeemintegratie en de inbedrijfstelling van de
Noord/Zuidlijn berust bij de directeur DIVV, evenals het beheer en onderhoud van de
investeringen in het metrosysteem.
5. Planning op hoofdlijnen
In de huidige opstartfase van het project is nog sprake van een globale planning.
Deze is hierna samengevat.
Tabel 1: Globale planning AMSYS
Activiteit
Periode (indicatief)
Algemeen
Voorbereidingskrediet
Voorjaar 2008 *)
Operationeel Concept Metro Amstrerdam (onder regie
van Stadsregio)
Medio 2008 *)
Uitvoeringskrediet
Voorjaar 2009 *)
Metromaterieel
Programma van eisen
Eind 2007 – maart 2008
Preselectie leveranciers
Begin 2008
Aanbesteding en gunning
Voorjaar 2008 – medio 2009 *)
Levering M5-treinen (bestaande metronet)
Medio 2011 – eind 2012
Levering M6-treinen (NZL)
Najaar 2013 – begin 2015
Start exploitatie NZL
2015
Signalling
Opbouw geïntegreerde projectorganisatie
Begin 2008
Programma van eisen
Begin 2008 – najaar 2008
Aanbesteding en gunning
Eind 2008 – eind 2009 *)
Ontwerp, levering, installatie NZL-deel
Begin 2011 – Medio 2013
Ontwerp, levering, installatie bestaande metronet
2010 - 2015
*) bestuurlijke ijkmomenten (Stadsregio en/of gemeente)
De start van de NZL is in deze planning bepaald op 2015. AMSYS werkt in de loop
van 2008 een Plan van Aanpak Vervoerssysteem NZL uit dat beschrijft hoe de
systeemintegratie, het proefrijden en de inbedrijfstelling van de NZL zal verlopen.
6. Financiën en dekking
Doel en omvang
Met het hiervoor beschreven project is een begroting gemoeid van globaal € 700
miljoen. De raming is in deze fase nog onzeker. Begin 2009 volgt een uitgewerkte en
onderbouwde projectbegroting in het kader van het (eerste) uitvoeringskrediet.
De globale begroting van € 700 miljoen is verdeeld in ca € 50 mln VAT-kosten (kosten
voor voorbereiding, advies en toezicht inbegrepen project - en contractmanagement)
en ca € 650 miljoen aan investeringen in metrotreinen, systemen voor Signalling en
Control en exploitatievoorzieningen.
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
9
Het voorbereidingskrediet omvat uitsluitend VAT-kosten. De omvang van het
voorbereidingskrediet kan in deze fase worden beperkt tot € 25 miljoen. Dat bedrag
wordt gebruikt voor:
•
Het overall projectmanagement van AMSYS tot en met 2015, waaronder:
?
Het bewaken van de samenhang tussen de deelprojecten onderling, en de
samenhang tussen het gehele programma en de (stedelijke) omgeving;
?
Het maken van een gedetailleerde meerjarenplanning en –begroting;
?
Het opzetten van een projectadministratie;
?
Planning & control en het opstellen van management- en bestuurlijke
rapportages;
?
Risicomanagement en Safetymanagement;
?
Het inwinnen van strategisch en juridisch advies;
?
Het nauwkeuriger definiëren van de scope of work (het werkgebied);
?
In- en externe communicatie.
•
Het voorbereiden van de drie groepen van deelprojecten (metrotreinen,
signalling, exploitatievoorzieningen) tot ca eind 2009, inbegrepen:
?
Het doen van nader onderzoek en het opstellen van plannen van aanpak;
?
Het maken van programma’s van eisen en bestekken;
?
Het uitvoeren van (Europese) aanbestedingen;
?
Het voeren van de onderhandelingen tot aan de contractfase.
Het voorbereidingskrediet is niet bedoeld om verplichtingen met fabrikanten en
leveranciers van systemen aan te gaan. Het tekenen van het eerste grote contract
met de industrie (het ontwerp en de bouw van de metrotreinen M5/M6) is voorzien
medio 2009. Daarvoor wordt begin 2009 een uitvoeringskrediet aangevraagd.
Financiering en dekking
De financiering en dekking van het voorbereidingskrediet van
€ 25 miljoen is als volgt:
•
Metromaterieel M5/M6: € 15,5 miljoen
De VAT-kosten in relatie tot het metromaterieel maken deel uit van de totale
investering in het metromaterieel en daarbij behorende voorzieningen. Deze
investering zal worden geactiveerd en over de economische levensduur van
enkele tientallen jaren afgeschreven. Dit gebeurt ten laste van de exploitatie
conform de afspraken die daarover tussen Stadsregio en Gemeente zijn
gemaakt in het Convenant Verzelfstandiging GVB (maart 2007) en conform de
nadere uitwerking in het Afsprakendocument AMSYS (mei 2008). De
activering – de investering op de balans zetten – van het metromaterieel en
bijbehorende kapitaalgoederen vindt plaats binnen Activa BV.
De Stadsregio heeft de mogelijkheid om (delen van) de kosten op jaarbasis te
vergoeden, om redenen van een efficiënt kasstroombeheer. DIVV richt de
projectadministratie van AMSYS in op zowel activering via Activa BV als op
jaarlijkse vergoeding door de Stadsregio.
•
Signalling & Control: € 7 miljoen
De VAT-kosten in relatie tot Signalling & Control voor het bestaande metronet
kunnen worden gedekt uit daarvoor gealloceerde middelen in het Convenant
Vervangingsonderhoud Metro-infrastructuur (mei 2005).
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
10
•
Exploitatievoorzieningen: € 2,5 miljoen
De voorbereidingskosten voor investeringen in exploitatievoorzieningen
worden meegenomen in de afzonderlijke investeringsvoorstellen. De
definitieve dekking zal per investering verschillen, afhankelijk van de aard van
de werkzaamheden en de subsidievoorwaarden van de Stadsregio.
Niet uitgesloten is dat sommige van deze investeringen niet of niet geheel
subsidiabel blijken te zijn of dat budgetten beperkt zijn. Per investering zal dan
een nadere afweging moeten worden gemaakt.
Garanties en risico’s
Met bovengenoemd dekkingsvoorstel en de nadere afspraken in het meegezonden
Afsprakendocument AMSYS heeft de gemeente voldoende financiële garanties voor
het voorbereidingskrediet. De risico’s voor de gemeente binnen dit krediet zijn
beheerst, en beperkt tot € 1,25 miljoen.
Analoog aan het voorbereidingskrediet, zullen ook voor het uitvoeringskrediet
voldoende financiële zekerheden van de Stadsregio worden gevraagd. Het streven is
om uiterlijk in de zomer van 2008 definitieve afspraken met de Stadsregio te hebben
over garanties voor de kapitaallasten van de investeringen. Zonder deze garanties
wordt geen uitvoeringskrediet aan de Gemeenteraad voorgelegd.
7. Risicobeheersing en financiële verantwoording
DIVV/projectbureau AMSYS staat voor een omvangrijk nieuw investeringsprogramma
van globaal
€ 700 miljoen. Het spreekt voor zichzelf dat de risicobeheersing aan hoge
eisen moet voldoen. De risico’s van het project AMSYS zijn te onderscheiden in:
•
Beleidsmatige risico’s;
•
Markt- en financiële risico’s;
•
Juridische en contractuele risico’s;
•
Technische en interfacerisico’s;
•
Organisatorische risico’s.
Deze risico’s worden uitgewerkt met inachtneming van de Regeling Risicovolle
Projecten (maart 2008). Een uitgewerkt plan voor risicobeheersing en
risicomanagement volgt gelijktijdig met de uitgewerkte begroting begin 2009.
Projectbureau AMSYS legt financiële verantwoording af aan het College via de
Planning & Control Cyclus van DIVV. Dit houdt in dat de AMSYS-rapportages
aansluiten bij de 4- en 9-maandsrapportages, en het jaarplan en het jaarverslag van
DIVV. Daarnaast rapporteert AMSYS op regelmatige basis aan de Stuurgroep onder
voorzitterschap van de Stadsregio waarbij de Stuurgroep nadere eisen en wensen
aan de voortgangsrapportages zal opstellen. Gezien de omvang van het project is
een afzonderlijke projectrapportage wenselijk.
In het kader van risicobeheersing zal ook een voorstel worden uitgewerkt voor
“checks and balances” bij de aansturing en controle van het project.
8. Samenvatting
Het project AMSYS omvat een samenhangend investeringsprogramma van
metrovoertuigen, systemen en voorzieningen die nodig zijn voor het in exploitatie
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
11
nemen van de NZL en voor vernieuwing van de bestaande metro. De globale
begroting van het project is € 700 miljoen voor de periode 2007 t/m 2015.
Om deze investeringen voor te bereiden is een voorbereidingskrediet opgesteld van
€ 25 miljoen. Dat bedrag is toereikend voor het overall projectmanagement tot 2015
en de voorbereidingen voor de aankoop van metrotreinen en systemen tot ca eind
2009.
Voor dekking van het voorbereidingskrediet bestaan garanties van de Stadsregio. In
het meegezonden Afsprakendocument zijn nadere afspraken gemaakt tussen
Stadsregio en gemeente over deze garanties, de informatievoorziening over het
project AMSYS en een geschillenregeling. Het financiële risico voor de gemeente in
het voorbereidingskrediet is beperkt tot
€ 1,25 miljoen. Het streven is om uiterlijk in de
zomer van 2008 definitieve afspraken met de Stadsregio te hebben over garanties
voor de kapitaallasten van de investeringen zélf (volgend op de voorbereidingen).
Zonder deze garanties wordt geen uitvoeringskrediet aan de Gemeenteraad
voorgelegd.
De (bestuurlijke) verantwoordelijkheden in het project zijn als volgt verdeeld:
•
De gemeente draagt als (indirect) eigenaar van de infrastructuur, systemen
en treinen (via Activa BV) de verantwoordelijkheid voor het
opdrachtgeverschap, de uitvoering en budgetbewaking van het
investeringsprogramma AMSYS. Dit houdt in dat de Gemeenteraad het
voorbereidingskrediet en vervolgkredieten voor de uitvoering moet
goedkeuren;
•
De Stadsregio draagt vanuit haar rol als vervoersautoriteit en
subsidieverlener voor het OV de verantwoordelijkheid voor het beleid ten
aanzien van OV-investeringen, en heeft het recht om investeringsvoorstellen
vroegtijdig te toetsen op inhoudelijke (beleidsmatige) gronden en vooraf aan
gunning op budgettaire gevolgen. Indien noodzakelijk kan de Stadsregio de
gunningvoorstellen laten bijstellen bijvoorbeeld als gevolg van budgettaire
restricties;
•
GVB is betrokken als adviseur inzake exploitatie.
In de periode tot begin 2009 worden (onder meer) de volgende resultaten opgeleverd:
•
Programma van Eisen nieuw metromaterieel (voorjaar 2008)
•
Plan van Aanpak Vervoerssysteem NZL (medio 2008)
•
Programma van Eisen Signalling Metro Amsterdam (najaar 2008)
•
Operationeel Concept Metro inclusief keuze inzake automatisch rijden (onder
regie van Stadsregio; najaar 2008)
•
Uitgewerkte en onderbouwde begroting (begin 2009)
•
Uitgewerkte risico-analyse en aanpak voor risicobeheersing (begin 2009)
•
1
e
Uitvoeringskrediet (begin 2009)
Naar verwachting zal medio 2009 het contract met de leverancier voor het nieuwe
metromaterieel worden getekend. De eerste nieuwe treinen op het bestaande
metronet rijden naar verwachting medio 2011.
Jaar
2008
Afdeling 1
Nummer 278
Datum
18 juni 2008
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
12
De Raadscommissie voor Verkeer, Vervoer en Infrastructuur, Dienstverlening,
Volkshuisvesting en Monumenten zal dit voorstel op 18 juni 2008 bespreken.
Stukken
Meegezonden stukken
Afsprakendocument Stadsregio – Gemeente
Ter inzage gelegde stukken
N.v.t.