Adviesaanvraag invoering "automatisch rijden" op de metro Amsterdam

aan
De Adviescommissie voor het concessiegebied Amsterdam de colleges van B&W van de gemeenten Amstelveen, Amsterdam, Diemen en Ouderkerk

datum            : 18 december 2008
uw kenmerk  :
ons kenmerk : DT/2008/1263 bijlage(n) :
onderwerp    : Adviesaanvraag invoering "automatisch rijden" op de metro Amsterdam
inlichtingen : 020 - 527 37 48

Geachte Adviescommissie, geachte colleges,

Namens het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam wil ik u hierbij uitnodigen om advies uit te brengen over het voornemen van het Dagelijks Bestuur om "automatisch rijden" mogelijk te maken op de NoordZuidlijn en de bestaande metro.

achtergrond
Komend jaar zullen belangrijke besluiten genomen moeten worden ten aanzien van het functioneren van het metrosysteem. De Stadsregio Amsterdam en de gemeente Amsterdam werken in het project AMSYS samen om deze besluiten inhoudelijk en financieel voor te bereiden.
Eén van de eerste besluiten die genomen zal moeten worden, betreft de functionaliteit van het beveiligingssysteem van zowel de NoordZuidlijn als van de bestaande metro.

Het Dagelijks Bestuur streeft naar voortdurende kwaliteitsverbetering van het openbaar vervoer. In dat kader heeft het Dagelijks Bestuur onderzocht of een systeem van bestuurderloos rijden ("automatisch rijden") een bijdrage kan leveren aan de gewenste kwaliteitsverbetering van het openbaar vervoer. Op basis van de beschikbare gegevens (die als bijlage bij deze adviesaanvraag zijn toegevoegd) heeft het Dagelijks Bestuur geconcludeerd dat "automatisch rijden" inderdaad leidt tot een hogere kwaliteit van het openbaar vervoer.

voorwaarden voor financiering door Stads regio Amsterdam
Aan de invoering van een systeem van "automatisch rijden" zijn investeringen verbonden. De dekking van deze investeringen is echter nog niet volledig geregeld. Het Dagelijks Bestuur is bereid om, onder de volgende voorwaarden, zorg te dragen voor de financiering van de kosten die samenhangen met de invoering van "automatisch rijden":

De gemeente Amsterdam realiseert alle voorzieningen die nodig zijn om automatisch rijden en mogelijk te maken (zowel in het materieel als in de infrastructuur).
De gemeente Amsterdam is eigenaar van de infrastructuur-gebonden delen van het beveiligingssysteem en neemt deze in onderhoud.
De gemeente Amsterdam draagt de materieel-gebonden onderdelen van het beveiligingssysteem in eigendom over aan de Activa BV. De gemeente neemt deze in onderhoud (1).
De gemeente Amsterdam garandeert aan de Stadsregio de werking van het beveiligingssysteem.
De Stadsregio en de gemeente Amsterdam beslissen gezamenlijk over de gunning van de opdracht ("go/no go-beslissing'). Beide partijen hebben het recht om op dat moment (eind2009/begin 2010) alsnog negatief te beslissen, indien de financiële consequenties of risico's te groot worden geacht.
De voorziene besparingen die ontstaan door lagere personeelsJasten, worden ingezet voor de dekking van de (kapitaallasten die samenhangen met de) investering in het beveiligingssysteem. Het betreft hier een taakstellend bedrag ten laste van het exploitatie budget voor de CV-concessie Amsterdam van € 10 miljoen per jaar (2).
De gemeente Amsterdam is er mee akkoord dat de Stadsregio Amsterdam in het kader van de invoering van "automatisch rijden" afziet van de inzet van toezichthouders (ten laste van het budget van de Stadsregio) in het materieel en/of op de perrons, omdat dit niet noodzakelijk is voor de invoering van automatisch rijden.
De gemeente Amsterdam en de Stadsregio Amsterdam zeggen toe om de beschikbare budgetten vanuit de NoordZuidlijn en het budget voor het groot onderhoud aan de metro-infrastructuur in te zetten voor de financiering van automatisch rijden.
De gemeente Amsterdam investeert het resterende bedrag. De Stadsregio vergoedt de kapitaallasten die met deze investering samenhangen (rente en aflossing) aan de gemeente, gedurende een periode van 30 jaar en tegen een rente die gelijk is aan de rente die de gemeente zelf betaalt.
De Stadsregio Amsterdam vergoedt tevens de bouwrente aan de gemeente Amsterdam, voor zover de oplevering van het beveiligingssysteem conform planning wordt opgeleverd (3).
Vergoeding van de kapitaallasten door de Stadsregio Amsterdam start vanaf het moment dat het beveiligingssysteem werkend is opgeleverd. Indien de werkende oplevering van het beveiligingssysteem onverhoopt vertraging ondervindt, zullen partijen nadere afspraken maken over de (vergoeding van de) extra bouwrente ten gevolge van de ontstane vertraging.
De gemeente Amsterdam gaat er mee akkoord dat de jaarlijkse vergoeding van de kapitaallasten, alsmede de hogere kosten van het onderhoud van het beveiligingssysteem, door de Stadsregio worden gefinancierd uit het budget dat voor de CV-concessie Amsterdam beschikbaar is.

Noten:
(1) Voor strategische activa geldt de regel dat deze in beheer wordt genomen door de Activa BV. In dit geval wordt een uitzondering op deze regel voorgesteld, zodat er een integraal contract kan worden afgesloten voor zowel de aanleg van het beveiligingssysteem als voor het onderhoud van de infrastructuurgebonden en de materieelgebonden onderdelen van het beveiligingssysteem. Nadere afspraken op dit punt tussen de gemeente en de Activa BV zijn noodzakelijk.
(2) De eerste jaren zal het nieuwe beveiligingssysteem wel zijn ingevoerd op de NoordZuidlijn, maar nog niet op de bestaande metro. De taakstellende besparing bedraagt op dat moment E 3 mio per jaar (3) De opleveringsplanning moet nog worden vastgesteld.

Deze voorwaarden zijn overigens in lijn met eerdere (financiële) afspraken tussen de Stadsregio en de gemeente, in het kader van het project AMSYS (het zgn. "Afsprakendocument" bij het voorbereidingskrediet AMSYS), de instandhouding van infrastructuur ("Convenant Beheer en Onderhoud Railinfrastructuur") en de instandhouding van de strategische activa ("Convenant Verzelfstandiging GVB").

adviesaanvraag
Op basis van de Verordening op de Adviescommissies van 18 december 2001, bestaat de Adviescommissie voor het concessiegebied Amsterdam uit de gemeenteraad van de gemeente Amsterdam. Gezien het belang dat het Dagelijks Bestuur hecht aan een breed draagvlak voor een systeem van "automatisch rijden", heeft het Dagelijks Bestuur besloten om ook de colleges van B&W van de gemeenten die betrokken zijn bij het metrosysteem apart om advies te vragen.

De Verordening op de Adviescommissies schrijft voor dat de Adviescommissie binnen een termijn van tenminste tien weken haar advies uitbrengt. Vanwege het kerstreces wil ik deze termijn verlengen tot twaalf weken. Concreet wil ik u vragen om uw advies uiterlijk maandag 16 maart 2009 aan het Dagelijks Bestuur kenbaar te maken.

Vertrouwend u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd,

Hoogachtend,

Namens het Dagelijks Bestuur van
Stadsregio Amsterdam,

T. Herrema
waarnemend Portefeuillehouder Openbaar Vervoer