Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Gemeenteblad
Raadsvoordracht
R
1
Jaar
2007
Afdeling
1
Nummer
164
Publicatiedatum
18 april 2007
Onderwerp
Afsluiten Construction All Risk (CAR)-verzekering voor de aanleg van de Noord-
Zuidlijn.
Aan de Gemeenteraad
Op grond van het hiernavolgende stellen wij u voor, het volgende besluit te nemen:
De Gemeenteraad van Amsterdam
Gezien de voordracht van Burgemeester en Wethouders van 6 februari 2007,
Besluit:
I akkoord te gaan met het afsluiten van de Construction All Risk (CAR) verzekering
voor de aanleg van de Noord-Zuidlijn;
II voor de premie een bedrag van maximaal 8,05 miljoen euro te onttrekken aan het
weerstandsvermogen.
Burgemeester en Wethouders van Amsterdam,
E. Gerritsen, secretaris
M.J. Cohen, burgemeester
Jaar
2007
Afdeling 1
Nummer 164
Datum
18 april 2007
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
2
Toelichting (bestuurlijke context)
Inleiding
In uw vergadering van 9 oktober 2002 bent u akkoord gegaan met de definitieve aanleg
van de Noord/Zuidlijn (Gemeenteblad 2002, afd. 1, nr. 514; Gemeenteblad afd. 3A,
nr. 295). De noodzaak van een verzekering van het project heeft u tijdens de raadsbe-
handeling van het aanlegbesluit in een motie vastgelegd.
Vanwege de hoge premie en de slechte voorwaarden van de destijds aangeboden
verzekering besloot u op 7 mei 2003 de Noord/Zuidlijn voorlopig niet te verzekeren.
Bovendien werd voor de polis geen volledige voltekening bereikt. Wel gaf u ons College
opdracht de markt te blijven verkennen om, indien de voorwaarden gunstiger zouden
worden, toch over te gaan tot het afsluiten van een verzekering.
De verzekering waar het hier om gaat is een CAR (Construction All Risk) verzekering.
Deze verzekering is bedoeld o.a. om het werk en de materiële zaken op de bouwplaats te
verzekeren en wordt gesloten ten behoeve van alle bij de bouw betrokken partijen. De
verzekering is verdeeld in secties: sectie I betreft het werk, sectie II de aansprakelijkheid
t.o.v. derden en sectie III de bestaande eigendommen van de opdrachtgever.
Sinds het raadsbesluit op 7 mei 2003 vallen de risico’s binnen secties I, II en III onder de
reikwijdte van het Handboek Bouwschades (HBS). Dit betekent dat de gemeente
Amsterdam het risico loopt ongelimiteerd alle schades te moeten betalen die zich bij de
aanleg van de Noord/Zuidlijn kunnen voordoen.
Per 1 januari 2005 is de omgevingsschade in sectie II verzekerd bij Lloyds.
Voor de CAR verzekering ligt er nu een aanbieding voor de secties I (het werk) en sectie
III (eigendommen van de opdrachtgever).
Het College heeft besloten om de CAR-verzekering af te sluiten onder voorbehoud van
goedkeuring van uw raad. Wij leggen u in deze raadsvoordracht onze afweging voor om
deze verzekering nu wel af te sluiten.
Situatie in 2003
Onze eerdere overwegingen om de aanleg van de Noord/Zuidlijn niet te verzekeren
waren de volgende.
Als gevolg van de aanslagen van 11 september 2001 stegen de verzekeringskosten fors.
Niet alleen vanwege de hogere premies, maar ook als gevolg van steeds stringentere
voorwaarden. De dekking nam af, waardoor een situatie ontstond van een duurdere
verzekering van lagere kwaliteit. Publicaties in de vakpers destijds bevestigden dit beeld.
In 2003 bereikte de verzekeringsbranche een historisch dieptepunt.
De kosten van de premie en de slechte voorwaarden waren destijds een belangrijk
argument om ons niet te verzekeren. De premie en bijkomende kosten bedroegen
€ 46 miljoen plus een aantal PM-posten. Daarnaast bleek het intekenproces moeizaam te
verlopen, waardoor de gemeente per saldo toch een groot eigen risico zou houden. Een
en ander werd veroorzaakt door de hoge risicoperceptie van de verzekeraars.
Jaar
2007
Afdeling 1
Nummer 164
Datum
18 april 2007
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
3
Tenslotte ontvingen wij signalen van collega-opdrachtgevers in de infrastructurele sector
in Nederland, dat niet alleen het acceptatiebeleid van verzekeraars was verscherpt maar
ook hun uitkeringsbeleid. Hiermee zou sprake zijn van het kopen van schijnzekerheid.
Situatie in 2007
Er zijn nu andere argumenten die de doorslag geven om de aanleg van de Noord/Zuidlijn
wel te verzekeren. Deze argumenten hangen onderling met elkaar samen.
Bezwaar van De Nederlandsche Bank(DNB)
DNB is belast met prudentieel toezicht op het verzekeringswezen en heeft de wettelijke
bevoegdheid sancties op te leggen bij geconstateerde onregelmatigheden. In die rol heeft
DNB bezwaar tegen het hanteren van het Handboek Bouwschades, dat de gemeente
gebruikt voor bouwschades. DNB is van mening dat het Handboek fungeert als een echte
verzekering, waardoor in haar ogen de gemeente Amsterdam onrechtmatig het
verzekeringsbedrijf uitoefent. DNB heeft aangekondigd per 1 april 2007 maatregelen te
nemen.
Met het afsluiten van de CAR verzekering wordt het bezwaar van DNB weggenomen.
De marktsituatie in 2007
De situatie in de verzekeringsmarkt is verbeterd, de premiehoogten zijn
genormaliseerd naar een niveau van vóór 2001.
Partijen op zowel de Nederlandse als de internationale markt hebben een realistischer
beeld van het project Noord/Zuidlijn gekregen. Dit beeld wordt versterkt door het
gunstige schadeverloop tot dusver. Dit gunstige beeld kan bij langer wachten verstoord
worden door een eventueel optredende grote schade.
In de loop der jaren is herhaaldelijk inspanning geleverd door verzekeraars om
polissen aan te bieden. Het is denkbaar dat verzekeraars, indien op dit moment geen
verzekering wordt afgesloten, in de toekomst hun interesse verliezen. Aangezien de
financiële capaciteit voor verzekeringsdekking (jaarlijks) door de verzekeraars is
afgebakend, brengt dit verzekeringnemers in een afhankelijke positie ten opzichte van
de verzekeraars.
Schades kunnen in elke fase van het werk voorkomen. De waarde van het werk stijgt,
al naar gelang het werk vordert, waardoor de kans op schades meestijgt. Vlak voor
oplevering is het risico op schade het grootst. Het later afsluiten van een verzekering
kan daarom hogere premies met zich meebrengen.
De wens van uw raad
Het onderbrengen van ongelimiteerde financiële risico’s in een verzekering voor de
Noord/Zuidlijn is altijd de wens geweest van de gemeente Amsterdam, ook na het
raadsbesluit van mei 2003 om niet te verzekeren.
Het is gebruikelijk werken van deze omvang te verzekeren. De hiervoor te maken
kosten zouden in elke andere vergelijkbare situatie ook worden gemaakt.
Het tegen een vast bedrag afkopen van financiële risico’s past in het beleid van ons
college om de risicobeheersing van dit project te verbeteren.
Jaar
2007
Afdeling 1
Nummer 164
Datum
18 april 2007
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
4
Voor de gemeente Amsterdam vervalt het risico op onvoorziene uitgaven ingeval van
een grote schade en het risico op imagoverlies dat zou optreden als de gemeente
deze grote schade zelf zou moeten betalen.
Contractuele verplichting jegens aannemers
In contracten met enkele aannemers van de Noord/Zuidlijn is vermeld dat de
opdrachtgever een CAR-verzekering afsluit. Door niet te verzekeren, voldoet de
gemeente niet aan deze contractvoorwaarde. Enkele aannemers beriepen zich op
contractbreuk door de gemeente toen zij besloot het Handboek Bouwschades te
hanteren. Door een verzekering af te sluiten wordt deze verplichting aan de aannemers
nagekomen.
Bij het afsluiten van een verzekering gelden de volgende kanttekeningen:
Afgaand op het schadeverloop tot dusver, wordt in de huidige situatie premie
bespaard. Dit geldt niet meer als een verzekering wordt afgesloten.
Bouwkostenstijgingen en uitloop van de bouwtijd van het project brengen automatisch
stijgende premiekosten met zich mee. Immers de verzekering gaat uit van de waarde
van het werk bij oplevering. De huidige premie betreft derhalve een voorschotpremie.
Het eigen risico van de verzekering is zodanig, dat een reservering nodig blijft voor het
betalen van schades die binnen het eigen risico vallen. Dit zal het merendeel van de
op te treden schades betreffen. De verzekering betreft dus alleen grote schades.
Premies, eigen risico’s en reserveringen
Er heeft een uitgebreide marktverkenning plaatsgevonden door VGA. Door het
samenbrengen van Nederlandse en internationale geïnteresseerde partijen is het gelukt
een voor 100% volgetekende polis te bereiken. De polis is aangeboden door een
combinatie van verzekeringsmaatschappijen: 51% wordt ingetekend door een combinatie
van HDI en Gerling uit Duitsland, voor de resterende 49% wordt getekend door een
combinatie van Allianz en Delta Lloyd uit Nederland. De aangeboden verzekering is door
het Schadebureau Noord/Zuidlijn en VGA als volgt beoordeeld:
Premiehoogte
De polis die nu wordt aangeboden is in lijn met wat men momenteel mag verwachten van
de technische verzekeringsmarkt. In de hoogte van de premie is rekening gehouden met
het feit dat het werk ten dele (schadevrij) is gerealiseerd.
Eigen risico’s
De in de aanbieding gehanteerde eigen risico’s zijn als volgt: werk rond Centraal Station
€ 500.000, overige ruwbouw € 250.000 en afbouw € 50.000 per gebeurtenis. Deze eigen
risico’s zijn in de huidige marktsituatie het best haalbare, maar zijn hoger dan nu gehan-
teerd in het Handboek Bouwschades.
In onderstaand overzicht staan de totale kosten voor verzekeren, inclusief de reeds
gesloten Lloyds polis (sectie II) op een rij.
Jaar
2007
Afdeling 1
Nummer 164
Datum
18 april 2007
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
5
Uitgangspunten:
Het premiebedrag is afhankelijk van de hoogte van de bouwsom en de looptijd van de
verzekering. Effecten op de premie door verhogingen in de bouwsom en verlenging van
de looptijd worden achteraf berekend.
Waarde van het te verzekeren werk:
€ 1.100.000.000,--
Premiehoogte Sectie I en III(offerte)
0,875 %
Premiehoogte Sectie II (Lloyds polis)
0,287 % (reeds afgesloten)
Tabel kosten verzekering
Kosten in euro’s
Intensivering risicobewaking
3.000.000
Risk Control
3.000.000
Extra organisatiekosten
3.000.000
Premiebedrag sectie II
4.000.000
Premiebedrag sectie I en III
10.000.000
Courtage
1.650.000
Reservering voor schades voor rekening
gemeente: onverzekerde schades,
schades onder eigen risico
10.000.000
Reeds gemaakte kosten
1.400.000
Totale kosten verzekeringsdossier
€ 36.050.000
Toelichting
Intensivering risicobewaking wordt uitgevoerd door het Adviesbureau Noord/Zuidlijn en
betreft intensievere directievoering. Risk Control betreft onafhankelijke schadepreventie.
Dit houdt in toetsing van risico’s, gericht op het voorkomen van schades. Risk Control
wordt op verzoek van de raad uitgevoerd door het Schadebureau. De posten Risk Control
en intensivering risicobewaking blijven gehandhaafd. De verzekeringspremie is hierop
aangepast.
Extra organisatiekosten
In verband met het niet verzekeren, is in 2003 een bedrag gereserveerd voor versterking
van de organisatie van het Schadebureau. Dit bedrag wordt geïnvesteerd in personeel,
automatisering, opleiding, huisvesting etc. Over de omvang vindt nog overleg plaats, het
bedraagt maximaal € 3 miljoen, de uitkomst zal in de Financiële rapportage van 2006
worden opgenomen.
De post Reservering bestaat momenteel in de vorm van het schadebudget voor bouw- en
overige schade in de begroting van het Schadebureau Noord/Zuidlijn voor dekking van de
schades onder de reikwijdte van het Handboek Bouwschades. Dit zijn schades die voor
rekening de gemeente komen, te weten de onverzekerde schades en schades die onder
het eigen risico vallen. Bij het afsluiten van de CAR verzekering, dient voor deze
reservering een bedrag van € 10 miljoen aangehouden te worden.
Financiële dekking
De Noord/Zuidlijn had oorspronkelijk een budget van ongeveer € 7 miljoen in de begroting
opgenomen voor de CAR-verzekering. Ten tijde van het startbesluit op 9 oktober 2002 is
er een aanvullende reservering gemaakt van € 15 miljoen ten laste van het risicofonds
Noord/Zuidlijn. Dit resulteerde in € 22 miljoen budget voor verzekeren.
Jaar
2007
Afdeling 1
Nummer 164
Datum
18 april 2007
Gemeente Amsterdam
Gemeenteraad
Raadsvoordracht
R
6
In onderstaande tabel is de indexering van de dekking aangegeven.
Tabel dekking
Dekking
Dekking (prijspeil 2003)
€ 22.000.000
Indexering naar prijspeil 2006
2.000.000
Premiebedrag sectie II (prijspeil 2005)
4.000.000
Totale dekking
€ 28.000.000
Weerstandsvermogen
In 2002 is een extra risicoreservering gemaakt in het weerstandsvermogen van € 20
miljoen. Na betaling van de premie voor verzekering van € 4 miljoen (omgevingsschade,
ten laste van rekening 2005), is € 10 miljoen vrijgevallen in de algemene middelen. Het
weerstandsvermogen bevat momenteel nog € 10 miljoen.
Als de CAR-verzekering wordt afgesloten, komen de totale kosten voor verzekeren op
€ 36,05 miljoen. € 28 miljoen hiervan is gedekt. Dit levert een te dekken bedrag op van
€ 8,05 miljoen. Wij vragen u dit bedrag te dekken uit het weerstandsvermogen, dat nog
€ 10 miljoen bevat.
Conclusie
In 2003 is, mede op basis van de hoge premiekosten en het feit dat de polis niet
volgetekend was, besloten de aanleg van de Noord/Zuidlijn vooralsnog niet te verzekeren.
De verzekeringsmarkt is momenteel aanzienlijk gunstiger dan in 2003. Er ligt thans een
marktconforme aanbieding voor een CAR-verzekering. Het is zaak om nu een besluit te
nemen over deze verzekering. Het is welhaast uitgesloten dat een nieuwe kans op een
CAR verzekering zich zal voordoen. Het risico op ongelimiteerde risico’s wordt door deze
verzekering geminimaliseerd.
Kort gezegd is het bedrag voor het gehele verzekeringspakket gedaald van € 46 mln in
2003 naar € 36 mln in 2007.
De Raadscommissie voor Verkeer, Vervoer en Infrastructuur, Dienstverlening,
Volkshuisvesting en Monumenten heeft op donderdag 22 maart 2007 ingestemd met
het voorleggen van dit voorstel aan uw vergadering.